Компюьтер хүний найз болох тийм цаг битгий ирээсэй гэж хүсч байна

Нэвтрүүлгийн зочин: Санжаадоржийн Молор-Эрдэнэ 
ХБНГУ-ын Мюнхен хотод амьдардаг. Доктор, инженер. Гэр бүлтэй. 
2001он
Ярилцлага 

Ганбаяр 
- Датаком компанийн Netphone утасны картны тусламжтайгаар явуулдаг «Над руу залга» нэвтрүүлгийн энэ долоо хоногийн дугаараа сонсогч та бүхэндээ хүргэхэд бэлэн боллоо. Юуны түрүүн нэвтрүүлгээ эхлэхээс өмнө сонсогч та бүхнээ радиодоо нилээн ойртон суухыг урья. Учир нь өнөөдөр бид сонирхолтой ярилцлага, сонирхолтой нэврүүлгийг та бүхэндээ хүргэх болно гэж би итгэлтэй хэлэх байна. Яагаад гэхээр өмнө нь бид нар энэхүү картны тусламжтайгаар гадаадад сурч, ажиллаж байгаа монголчуудтайгаа утсаар холбогддог байсан. Яг нэвтрүүлгийн эхэнд бид Цахим өртөөний гишүүдтэй утсаар цуврал ярилцлага хийдэг байсан. Харин энэ удаа оролцохоор уригдсан байсан зочинтойгоо холбогдтол Монголд ирсэн байж таарлаа. Зочин маань ХБНГУ-ын Мюнхэн хотод одоо амьдарч байгаа. Мюнхэн хотын их сургуульд зэрэг цолоо хамгаалаад, одоо тэндээ эрдэм шинжилгээний ажил хийж, амьдарч байгаа Молор-Эрдэнэ гэдэг хүн манай студид хүрэлцэн ирээд байна. Молор-Эрдэнэ маань гэр бүлтэй, ер нь амьдралын нэг үеийг өнгөрөөгөөд амьдрал нь ид өрнөж байгаа ийм хүн байна. За ингээд Молор-Эрдэнэдээ сонсогчдынхоо өмнөөс оройн мэнд хүргэе. 

Молор-Эрдэнэ: 
- Оройн мэнд. 

- Мюнхэнд шинжлэх ухаан технологийн чиглэлээр ажилладаг тухайгаа ярина уу? Ер нь ямаршуухан ажил хийдэг вэ? 

- Yйлдвэр хөгжсөн орнууд сүүлийн үед шинжлэх ухаан технологийн салбарт асар их анхаарал тавьж, тэнд асар их хөрөнгө цацаж байна. Яагаад шинжлэх ухаан хөгждөг юм бэ гэхээр, ерөөсөө л хүмүүсийн амьдрал, хүмүүсийн хоорондын амьжиргаанд гарсан проблемууд, тэдгээрийг зөв чиглүүлж шийдэхийн тулд шинжлэх ухааны салбарууд нээгдэн хөгжиж ирдэг. Нөгөө талаар аливаа төр ер нь нэг ийм шинжлэх ухааны салбар хөгжих ёстой гэж тухайн шинжлэх ухааны салбарт зориулан бодлого явуулдаг. 
Германд нэг сайхан заншил байдаг юм. Тэд төрөөсөө зохион байгуулалттайгаар асар их хөрөнгийг зарж шинжлэх ухааныг хөгжүүлдэг. Ийм замаар монгол хүн миний хувьд завшаан тохиолдож Германы эрдэм шинжилгээний байгууллагад шинжлэх ухаан технологиийн чиглэлээр ажиллах боломж бололцоо олдсон. Єнөөдөр миний ажиллаж байгаа сэдэв устөрөгчийн сэдэв. Дэлхийд нийтэд 40-50 жилийн дараа машины бензин дуусна гэсэн тооцоо гарсан. Тэгэхээр үйлдвэр хөгжиж байгаа орнууд, автомашины үйлдвэрүүд 40 жилийн дараа бензиныг юугаар орлуулах вэ гэсэн асуулт тавьж түүнийг шийдэх ажлыг өнөөдрөөс эхэлж байна. Шийдэл нь юу гэвэл бензиныг устөрөгч орлох юм. Тиймээс шинжлэх ухааны энэ шинэ салбарт устөрөгчийн сэдвээр би ажиллаж байгаа. 

- Энэ яриан дундаас нэг сонирхолтой юм бодогдож байна. Таны хувьд Монголдоо энэ төрлөөр судалгаа хийгээд эндээ ажиллаж болоогүй юмуу? Яагаад Германдаа үлдээд ажилласан юм бэ? 

-Тэгэхээр өнөөдөр манайд 1-рт төр маань шинжлэх ухаан технологи хэрэгтэй байна, үүнийг хөгжүүлье гэх зав ч гэх юмуу юм уу, цаг ч гэх юмуу байхгүй байна. Нийтдээ шинжлэх ухаан бүдэг явагдаж байна. Шинжлэх ухаан цаашид яаж хөгжих вэ, ямар чиглэлээр хөгжих вэ гэсэн ард түмэндээ зориулсан хариулт өнөөдөр алга. Тийм учраас шинжлэх ухааны салбарт хэнтэй холбогдож, яаж ажиллах вэ гэдэг зохион байгуулалтыг нарийн хийж чадаагүй л байна. 

- Сүүлийн үед know how, high tech гэсэн ийм ойлголтууд гарч ирлээ. Энэ яг юу гэсэн үг вэ, ямар ойлголтууд вэ? 

- Єнөөдөр үйлдвэр хөгжсөн Япон, Герман, Америк мэтийн улс орнууд know how, high tech, дээд зэргийн технологи хамгийн хэрэгтэй зүйл, дээд зэргийн технологитой байхад дэлхийн аль ч зах зээл дээр гараад мөнгө олоход ч, мөн улс орны хөгжилд ч маш их түлхэцтэй байна гэдгийг ойлгоод high tech шинэ технологит асар их мөнгө зарж байна. Тийм учраас үүнийгээ өнөөдөр know how гэж нэрлэж байна. Жишээ нь Германыг аваад үзье л дээ. Yйлдвэрийн сайн бүтээгдэхүүн гаргаж авахын тулд, өөрөөр хэлбэл түүнийгээ зах зээл дээр гаргаж, өндөр үнэ хүргэхийн тулд технологийн талаар асар их ажиллаж байна л даа. Пүүс компаниудын хажууд хүртэл шинжлэх ухаан технологийн институт ажилладаг. Шинэ технологи боловсруулах улсын болон хувь хүний санхүүжилттэй пүүсүүд ажилладаг. Манай орны хувьд энэ үед ямар бодлого баримталсан нь дээр вэ гэхээр технологийн трансфер манайд их хэрэгтэй байна. Яаж барууны, үйлдвэр хөгжсөн орнуудын шинэ сайн технологиудыг өөрийнхөө улс оронд хямдаар, хурдан, төвөггүйгээр оруулж ирээд, хурдан эзэмшиж, дэлхийн зах зээл дээр өрсөлдөх хэмжээнд хүрч хөгжих вэ гэдэг л Монгол улсын ирээдүйн нэг том зорилт болох байх. 

- Сүүлийн үед залуучууд маань мэдлэггүйгээр мөнгө олохгүй, амьдрах боломжгүй гэж ярьдаг боллоо. Тэгэхээр яг мэдлэг гэж ер нь юу вэ? Мэдлэгийн талаархи ойлголт... 

- Мэдлэг бол ерөөсөө хамгийн хэрэгтэй, зарим үйлдвэр хөгжсөн орнуудад янз бүрийн уурхай барьж, байгаль орчноо бохирдуулж мөнгө олсноос хүмүүсээ боловсролтой болгоод, тэр боловсрол мэдлэгийнх нь хэмжээгээр капитал хийх гэж их оролдож байна л даа. Ер нь мэдлэгийг янз бүрээр тодорхойлдог. Мэдлэг бол мэдэж авсан болон таньж мэдсэн тэр ойлголтуудын цогц гэж үздэг. Нөгөө талаас мэдлэгийг зөв буруу эсэхийг ялгаж чадах амьдралын үнэн туршлага гэж ярьдаг. Єнөөдөр, энэ зуун бол мэдлэгийн зуун. 

- Мэдлэгийн энэ шинэ зуунд манай залуучууд амьдарч байна. Яг энэ зуун руу хөл алхаж байна. Энэ мэдлэгийг яаж эзэмшиж авах вэ? 

- Мэдлэгийг эзэмшиж авах нь хамгийн чухал. Мэдлэгийг эзэмшихэд: 1-рт цаг хугацаа, 2-рт мөнгө хэрэгтэй. Жишээ нь: Би нэг видео камер аваад яаж ажиллуулдагийг нь мэдэхийн тулд зааврыг нь уншина. Ойролцоогоор 20 минутын дараа гэхэд л би камерыг ажиллуулж чаддаг болно. Тэгвэл би тэр видео камерыг яаж үйлдвэрлэдэг вэ гэдэг мэдлэгийг нь олж авахын тулд наад зах нь 5 жил дээд сургуульд сурах шаардлагатай. Тэгэхэд мөнгө хэрэгтэй. Дараа нь дэлхийн зах зээл дээр өрсөлдөх хэмжээний видео камер үйлдвэрлэх талаар мэдлэгтэй болохын тулд дахиад би тэр мэргэжлээрээ 5 жил ажиллах болно. Мөн дээр нь 5 жил эрдмийн ажил энэ чиглэлээрээ хийх хэрэгтэй. Єөрөөр хэлбэл надад дээрх 5 жилүүдийг нэмбэл 10-р ангиа төгссөнөөс хойш даруй 15 жил хэрэгтэй байна. 15 жил мэдэж боловсорсныхоо эцэст сая би видео камер дэлхийн зах зээл дээр өрсөлдөх хэмжээнд үйлдвэрлэж чадах тийм мэдлэгийг олж авна. За тэгээд би тэр 15 жилд гэр бүлтэй боллоо. Хүүхэдтэй боллоо гэвэл 5 жил нь байхгүй болно. Ингээд л 20 жил. Би хүүгээ мэдлэгтэй болгоё гэвэл 20 жил хэрэгтэй болох нь гэж бодох хэрэгтэй. Энэ 20 жилийн дотор хүүгээсээ би илүү дутуу юм шаардаад байх тийм хэрэг байхгүй. Харин би яаж мөнгөтэй байж, хүүгээ сурч боловсроход нь хэрэгтэй бүхнийг яаж олох вэ гэдгээ л бодох хэрэгтэй. Ингэхээр цаг хугацаа, мөнгө хоёр мэдлэгт хамгийн их хэрэгтэй юм. 

- Сүүлийн үед интелигенц гэдэг яриа гарч байна. Энэ юу гэсэн үг вэ? 

- Интелигенцийн тухай өнөөдөр бүр их ярьж байгаа нь яг үнэн. Yйлдвэр хөгжсөн орнууд өнөөдөр интелигенцийг л их ярьж байна. Тэр чиглэлийн пүүс компаниуд бас буй болж байна. Интелигенц гэдэг нь мэдлэгийн дээд хэлбэр. Аливаа нэг мэдлэгийг хүлээж аваад, түүнийгээ боловсруулаад тэгээд амьдрал дээр хэрэглэж чадаж байвал тэр интелигенц. Зарим хүмүүс асар их мэдлэгтэй байдаг. Тэгсэн мөртлөө мэдлэгээ ерөөсөө хэрэглэдэггүй. Тэгвэл тэр хүн нийгэмд ямарч үүрэг рольгүй байна. Харин жаахан ч гэсэн мэдлэгтэй байгаад түүнийгээ хэрэглээд явж байгаа хүн бол түрүүний хэлсэн хүний хажууд интелигенцтэй хүн. Хамгийн гол нь олсон мэдлэгээ хэрэглэхгүй биш хэрэглэх хэрэгтэй. Тэгэж байж л сая интелигенц гарч ирнэ. Тийм ч учраас барууны үйлдвэр хөгжсөн орнууд мэдлэгтэй хүмүүсээ зохион байгуулж мэдлэгийг нь хэрэглэх, амьдралд ойр болгохын тулд интелигенцийг бий болгож байна. 

- Хүний интелигенц зохиомол интелигенц ялгаа юундаа байна вэ? 

- Одоо зохиомол интелигенцийн талаар их ярьж байгаа. Ирэх зуунд дээд цэгтээ хүрэх байх. Энэ чиглэлд асар их мөнгө зарж байна. Жишээ татъя. Автомашины үйлдвэр нэг шинэ технологиор шинэ бүтээгдэхүүн гаргах гэж байгаа гэж бодьё. Тэгвэл тэр шинэ бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэж гаргахын тулд чадвартай мэргэжилтэн хэрэгтэй, эсвэл тэр мэргэжилтэнийг орлох робот машин хэрэгтэй. Хүн янз бүрийн амьдралын проблемтой учирна. Заримдаа ажилдаа зөв төвлөрч ажиллана, заримдаа төвлөрч ажиллаж чадахгүй, өвдөж чөлөө авна. Харин машин тавьчихад нэг кноп дарахад л өдөржин шөнөжин хэзээ ч зогсохгүй ажиллаад байна. Энэ бол зохиомол интелигенцтэй робот. Энэ нь эдийн засгийн хувьд ашигтай. Гэтэл нөгөө талд комюьтерийн оронд зогсож байх ёстой байсан хүн чинь ажилгүй болоод гараад явчихна. Техник технилоги, тэр зохиомол интелигенцийг хөгжүүлэх нь нийгмийн хувьд ашигтай байна уу, эдийн засгийн хувьд ашигтай байна уу гэсэн тийм асуулт гарч ирж байна. Энэ талаар ч их ярилцаж байна. Бүр улс төрийн сэдэв болох гээд байна л даа. Ер нь тэгээд цаашдаа энэ үйлдвэр хөгжсөн орнуудын хувьд нэг том толгой гашилгах асуудал нь зохиомол интелигенц. Нийгмээ аврах уу, эдийн засгаа аврах уу. 

- Ярианы эхний хэсэг маань нилээн нийгэм улс төрлүү хандаж байна. Таны хариулт их сонирхолтой хариулт байна л даа. Тэгхээр би таны хувийн үзэл бодлын талаар сонирхмоор санагдлаа. Жинхэнэ найз нөхөд гэж байдаг юм болов уу. Єнөөдөр, ялангуяа монголчууд найз нөхөд гэхээсээ илүү мөнгө ярьдаг болсон юм шиг санаггддаг? 

- Найз нөхөд янз бүр. Найз нөхдийн талаар би харьцангуй сайхан бодолтой явдаг л даа. Зарим найз нөхөд бол ах эгч дүү нараас илүү надтай ойлголцдог. Гэхдээ л найз нөхөд тодорхой нэг зорилгыг биелүүлэхэд хэрэглэгддэг тийм обьект бол биш. 

- Тэгвэл жинхэнэ хайр дурлал гэж юу вэ? Одоо удахгүй Валентиний баяр ч болно. Манай залуучуудын сэтгэхүй тийшээ хандаад байна? 

- Жинхэнэ хайр дурлал гэж байлгүй яахав. Гэхдээ хүн эхлээд өөрийгөө хайрлаж сурах, өөртөө хайртай байх хэрэгтэй. Тэгэж байж бусдад хайртай болно, бусад хүн чамд хайртай болно. Дурлал өөрөө хэзээ ч ирдэггүй. Жинхэнэ хайр дурлалыг эдлэх гэдэг нь хүнд хайраа өгч чадах, өөрөөр хэлбэл хүнд өгөөмөр байж чадах явдал. Тэгсний дараа хайр дурлал бий болно. 

- Сүүлийн үед монголчууд нэг нэгэндээ найр тавьж уулздаг байсан бол сүүлийн үед хэрүүл хийж, ямар нэгэн юман дээр маргаж, нэг л тийм огцом ууртай болсон юм шиг санагддаг. Хүнтэй хэрүүл хийх албатай юу. Ер нь тэгж бусдыг даван дийлэх шаардлага байна уу. 

- Хэрэлдэх ер нь хэрэгтэй юм. Гэхдээ хэрүүл хийхийнхээ өмнө би үнэхээр юуны тухай хэрүүл хийх гэж байгаа билээ гэдгээ мэдэж байх хэрэгтэй. Хэрвээ түүнийгээ өмнө нь мэдээд авчих юм бол дараа нь бараг хэрүүл хийх шаардлагагүй ч болчихож болно шүү дээ. Ер нь хүн хэрүүлээс их юм сурдаг. Зарим хэрүүл асуудлыг зөвөөр шийдэх ч тохиолдол байдаг. Тийм учраас хэрүүлээс заавал зугтаах хэрэггүй. 

- Түрүүн найзуудын талаар ярьж байсан. Сүүлийн үед манай залуучууд компюьерийн ард их суух болж. Гэр лүү нь залгахаар байнга ярьж байдаг. Интернэтэд ороод гэнэ. Гэтэл энэ компюьер гэдэг зүйл маань ерөөсөө найзын хэмжээнд очоод байгаа юм шиг санагддаг. Тэгэхээр энэ компюьтерийг найзаа гэж үзэж болох уу? 

- Компюьтер хүний найз болох тийм цаг битгий ирээсэй гэж хүсч байна, итгэж байна. Хэрэв тийм цаг ирвэл хүн зөвхөн сайн найзаа алдах биш, цаашлаад өөрийгөө алдана. Энэ юу гэсэн үг вэ гэвэл, бодит амьдрал, гудамжинд болж байгаа амьдрал, гэр оронд болж байгаа амьдрал зэргээс дэндүү хол алслагдаж, оюун санааны хувьд дэндүү мухардмал байдалд орно. Энэ бол осолтой. 

- Тэгвэл ийм байдлаас болж комюьтерын ард суусаар байгаад ганцаардаж болох юм. Тэгэхээр ганцаардал гэж юу вэ? 

- Єнөө үед ганцаардлын тухай их ярьж байна. Хүмүүсийн хувьд ганцаардал хамгийн аюултай тахал юм. Yvнийг устгахад бурхан ч тусалж чадахгүй. Бурхан зөвхөн яагаад та ганцаардалд орсныг л тайлбарлаж чадах болов уу. Хамгийн гол нь хүмүүс нэг нэгэндээ тусалж байж л сая ганцаардал алга болно. 

- Дараагийн асуултдаа оръё. Хүний амьдралд аз гэж ер нь хэр их тохиолддог юм бэ? Аз гэж ер нь юу вэ? Азтай байх гэж ямаршуухан зүйлийг ойлгох бол. 

- Ер нь хүнд аз хэрэгтэй зүйл. Зарим үед аз амь аврах ч тохиолдол бий. Гэхдээ л хамгийн азтай хүн гэж хайр сэтгэлтэй учирсан хүнийг хэлэх болов уу. Мэдээж энэ нь ямар ч ажил зүтгэлгүйгээр л олдчихсн зүйл л дээ. Учир нь тэр хүн азтай л байна шүү дээ. Бидний амьдралын ихэнх нь тохиолдлуудаас бүрддэг. Хэрвээ ямарваа нэг тохиолдол надад сайн зүйл авчирвал би азтай байна гэж боддог. Хэрвээ муу зүйл авчирвал азгүй л байдаг. 

- За тэгэхээр сонсогчид маань энэ яриаг сонсоод маргамаар ч юмуу, эсвэл цуг сууж байгаад пиво уугаад бүүр хууч хөөрмөөр санагдаж байж магадгүй. Би дараагийн асуултаа тавъя. Та бие дааж шийдвэр гаргахдаа ямар зүйлийг гол болгодог вэ? Зөв шийдвэр гаргахад хамгийн хүчтэй нөлөөлдөг зүйл юу вэ? 

- Ер нь амьдрал гэдэг бол шийдвэрүүдийн нийлбэр. Эхлээд хүн хамгийн түрүүн би юу хүсээд байна гэдгээ сайн мэдэж авах хэрэгтэй. Гэхдээ тэр хүн буруу шийдсэн байж болно. Энэ нь бол алдаа юм, хүн алддаг. Жишээ нь, миний хүү 16 настай. Миний 16 насандаа гаргаж байсан алдааг би хэлээд сэрэмжлүүлээд байхад л хийгээд байдаг. Тэгэхээр хүн амьдралын туршлагыг өвлүүлж болдоггүй юм байна. 

- За тэгэхээр нилээд сонин хариулт гарч ирж байна. Мэдээж зарим хүмүүсийн зорилго нь мөнгөтэй болох явдал ч байж болох юм. Yvнийг дагаад өнөөдөр баян гэдэг ойлголт гарч байна. Єнөөдөр ч гэсэн энэ ойлголт хүчтэй байна л даа. Баян хоосны ялгаа их гарч байна. Ер нь яаж баян болох вэ, БИ баян болмоор байна та надад зөвлөөч. 

- (Инээв.)Дараагийн асуулт 

- Та сая хүүхэд гээд ярилаа. Сүүлийн үед Монгол улсын хүн амын өсөлт буурлаа, 2010-2020 он гэхэд дөнгөж 3 сая хүнтэй болох тооцоо гарсан. Тэгэхээр сүүлийн үед айл гэр бүл 1 юмуу 2 хүүхэдтэй байх ийм хандлагатай байна. Төрөлт эсвэл их залуужиж байна гэх мэтчилэн. Ингэхээр хүүхэд ер нь хүний амьдралд хэр хэрэгтэй юм бэ? Хүүхэд хэрэгтэй эд үү хэрэггүй эд үү? 

- Олон зуун жилийн турш өвөг дээдэс маань өсөж үржсээр ирсэн, тийм ч учраас бид өнөөдөр энд сууцгааж байна. Хүүхэд бол аливаа нэг гэр бүлыг аврах, ямар нэгэн зориулалттай төрдөг зүйл биш. Ер нь хүүхдийг хайрлаж анхаарал тавьж чадах л юм бол, үүнийгээ хүн ухаарсан л юм бол хүүхдийг төрүүлэх л хэрэгтэй. 

- Тэгэхээр төрөхийг ярилаа, одоо үхэх гэдэг зүйлийн талаар яръя л даа. Жишээ нь би үхэхээс айдаг, би үхлээ гэхэд эргэн тойрон ард хоцорно. Би тэр бүхнийг цаашид хэзээ ч мэдрэхгүй. Тэгээд энэ бүхэнийг орхиж байгаа гэхээр дэндүү харамсалтай аймаар санагддаг. Энэ үхэл гэж юу юм бэ? 

-Yхэл бол мэдээж хорвоогийн жам. Хүн хэрэгтэй байх үедээ үхвэл зүгээр болов уу гэж бодож байна. Хүн хэрэгцээгүй байна гэдэг хамгийн харамсалтай. Гэхдээ л хэзээ ч үхэхгүй юм шиг л ажиллаж амьдрах хэрэгтэй. 

- За тэгэхээр, ажиллаж амьдрах ёстой гэж хэллээ шүү дээ. Энэ төрөхөөс үхэх хүртэл хүн болгон сайхан амьдрахыг зорьж байгаа. Хүн болгоны зорилго тийм байгаа байх. Асуувал мэдээж бүгд л ингэж хариулах байх, сайхан амьдрахын тулд хүн юу хийх хэрэгтэй вэ? 

-Хамгийн гол нь хүн өөрийгөө хэн бэ гэдгийг мэдэх нь чухал. Түүний дараа чиний юу хийх чинь тодорхой болно. Энэ нь заримдаа насанд хүрэхтэй холбоотой ч байдаг болов уу. Залуучууд өөрөө өөрийгөө сайн танилгүйгээр бүх зүйлийг үзэж, сонирхож, янз бүрийн замаар л амьдардаг. Зарим нь хэд хэдэн охидуудтай найзалдаг. Энэ нь муу биш их чухал юм л даа. Би нэг жишээ яръя. Би телевиз үзээд сууж байлаа. Сумо бөх гарч байна. Монголын бөх барилдаж байна. Тэгсэн надад нэг бодол төрлөө л дөө. Юу вэ гэвэл би хэзээ ч сумо бөх болж япончуудыг газар чулууддаг тийм хүн болж чадахгүй юм л даа. Нэг талаар энэ бол харамсалтай. Тэгэхдээ би үүнийгээ хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй. Надаас, хувь хүнээс шалтгаалахгүй тийм зүйл энэ хорвоод олон байна л даа. Тэгэхээр, урагшаа! Сур! Ажилла! Амьдар!. 

- Тэгэхээр сүүлийн асуултаа тавья. Сүүлийн үед архидах, архидалт гэдэг зүйл Монголд маань нилээн даамжирч, Монгол орныг тийм байдлаар төсөөлдөг, ярьдаг болчихож л дээ. Янз бүрийн ч архи их үйлдвэрлэгдэж гардаг болж. Тэгэхээр хүн архи уух хэрэгтэй юу? Архийг мансуурлийн нэг хэлбэр гэдэг шүү дээ. 

- Энэ асуулт бол хариулахад хамгийн хүнд асуулт. Залуучуудад битгий уу гэж хэлэх байна, насанд хүрсэн хүмүүст тааруулж уу л гэж хэлэх байна. 

- Танд маш их баярлалаа. Алс холын Герман орноос ирээд, манай студид зочилж ярилцлага өгсөнд маш их баярлалаа. Би нэвтрүүлгээ ямар нэгэн асуултаар өндөрлөхийг хүсэхгүй байна. Нэвтрүүлгийн төгсгөлийг танд үлдээе. Таныг одоо маш олон хүн сонсож байгаа. Настангууд, залуучууд гээд л бүгдээрээ сонсож байгаа. Тэр хүмүүст юу хэлмээр байна? 

-Энэ сайхан монгол нутагтаа амар амгалан хоорондоо эвтэй найртай, аз жаргалтай сайхан амьдарцгаагаарай гэж хүсье. 

- За баярлалаа.